Op maandag 17 april hebben medewerkers van Beek en Bos, Vincent Depaul, De Zorggroep, Sint Jozef wonen en zorg en La Providence de eerste VR-training gehad van Into D’mentia. De training stond in het teken van het scenario “het bedreigde IK”. Dit scenario toont een simulatie van de wereld van een persoon met beginnende dementie. Into D’mentia heeft als missie om in de maatschappij meer begrip en inlevingsvermogen rondom dementie te creëren en de kwaliteit van leven te vergroten. Een zorgtaak kan immers kwalitatief beter worden ingevuld en worden opgebracht vanuit begrip en inlevingsvermogen. IntoDmentia richt zich op mantelzorgers, zorgprofessionals en de dementievriendelijke samenleving. Into D’mentia ontwikkelt trainingen vanuit de overtuiging dat een beter begrip van het ziektebeeld van dementie, de relatie tussen de verzorgende en de persoon met dementie direct verbetert en verdiept. De simulatietraining neemt je mee in de leefwereld van een persoon met dementie: als je zelf ervaart hoe het is om met dementie te leven, snap je het beter, toon je meer begrip, ervaar je de zorg als minder zwaar…en kun je betere zorg leveren.  Door het interactieve karakter van de training wordt de belevingswaarde vergroot ten opzichte van een VR-film. In de VR-wereld zweven herinneringen als beelden om je heen en wordt je als ‘speler’ écht onderdeel van het verhaal door de dagelijkse dingen die je doet. De innerlijke stem die je hoort reageert op jouw handelingen met en vanuit de gedachten van iemand met dementie. Dankzij de combinatie van interactie en verhalend beleven, en door de verwisseling van perspectief voor de speler, kunnen spelers een authentiek gevoel krijgen hoe confronterend het is om door dementie je grip op de wereld te verliezen. Een beleving die veel vragen kan wegnemen en de empathie voor iemand met dementie kan vergroten. Naast de VR-ervaring heeft begeleidster Corrie Aarts de deelnemers meegenomen in o.a. de presentiebenadering, communicatie en het belang van implementatie. De organisaties gaan nu nadenken over hoe zij de VR-belevenis willen inzetten in hun eigen organisatie. Ook zal gewerkt worden aan een voorstel om de ervaringen van de deelnemers in kaart te gaan brengen. De presentiebenadering is gericht op het ontwikkelen van een relatie tussen cliënten en hulpverleners. Met de presentiebenadering kun je als begeleider samen met andere hulpverleners en cliënten zorg afstemmen en laten aansluiten bij de zorgvraag van cliënten. Over zes weken vindt de eerste kennisdelingsbijeenkomst plaats waarin de deelnemers hun plannen en/of eerste ervaringen gaan uitwisselen met elkaar. Daarnaast zullen de deelnemers in deze bijeenkomst worden getraind in het tweede scenario van Into D’mentia: “het verdwaalde IK”.  

Op woensdagmiddag 8 maart vond bij zorgcentrum Beek en Bos de kick-off bijeenkomst plaats rondom het thema Virtual Reality (VR). In het eerste gedeelte van de deze bijeenkomst hebben de verschillende deelnemers kennisgemaakt met het concept van de VR-bieb; ontwikkelaar van VR-trainingen voor zorgprofessionals. Arnold Boekema van de VR-bieb Informeerde over het ontstaan en het doel van de VR-bieb. “De VR bieb is ontstaan vanuit de behoefte om nieuwe technologieën zoals VR optimaal en op een impactvolle manier in te zetten, waarbij het schaalbare en betaalbare belangrijk is. Het is vaak een uitdaging voor zorgorganisaties om met VR aan de slag te gaan. Ons doel is om samen met zorgorganisaties op zoek te gaan naar de leerbehoefte in onze community. Gezamenlijk geven wij inhoudelijke invulling aan de scenario’s.” Belangrijk onderdeel van de VR-bieb is de community van zorgorganisaties. Na de toelichting van Arnold konden de deelnemers de 16 VR scenario’s, variërend van conflicthantering tot het omgaan met slikproblemen en infectiepreventie, zelf ervaren. De VR-bieb is ‘plug en play’, waardoor je er direct mee aan de slag kunt gaan. Into dmentia Het tweede deel van de bijeenkomst stond in het teken van de interactieve dementiebril van IntoDmentia. Met de dementiebril kruip je in de huid van een persoon met dementie en ervaar je hoe het is om te leven met dementie. Zo leer je met de getoonde situaties om te gaan waardoor je je handelingsperspectief vergroot. IntoDmentia heeft als missie om in de maatschappij meer begrip en inlevingsvermogen rondom dementie te creëren en de kwaliteit van leven te vergroten. Een zorgtaak kan immers kwalitatief beter worden ingevuld en worden opgebracht vanuit begrip en inlevingsvermogen. IntoDmentia richt zich op mantelzorgers, zorgprofessionals en de dementievriendelijke samenleving. Harm Hoekstra (bestuurder van Beek en Bos) heeft samen met Doritha Vossen (Mantelzorgondersteuner bij Beek en Bos) laten zien hoe de VR-belevenis van IntoDmentia binnen Beek en Bos wordt ingezet. Vervolgens nam Sylvia Meulensteen (bestuurder van Vincent Depaul) ons mee in hoe ze de VR-belevenis bij Vincent Depaul inzetten voor de realisatie van een dementievriendelijk centrum in Panningen. Dit met actieve betrokkenheid van winkeliers en ondernemers. Na de boeiende en inspirerende presentaties konden de deelnemers zelf de VR-belevenis van IntoDmentia ervaren. Dit onder begeleiding van de trainers van Beek en Bos en Vincent Depaul. Hierbij hadden de deelnemers de keuze uit het VR-scenario “de bedreigde ik” en het nieuwste VR-scenario “de verdwaalde ik”. De deelnemers kunnen in de komende maanden met zowel de VR-bieb als de VR-belevenis van IntoDmentia gaan experimenteren. Wij zijn benieuwd naar de ervaringen en inzichten die de deelnemers de komende periode zullen opdoen.

Naast vergrijzing en minder instroom van jongeren is ook de uitstroom van medewerkers die kiezen voor een baan buiten de zorg een van de redenen dat deze sector te maken krijgt (en vaak al heeft) met een tekort aan personeel. Het switchen naar een andere sector heeft vaak te maken met het verliezen van ‘werkenergie’. Reden voor zes Noord-Limburgse ouderenorganisaties om gezamenlijk aan de slag te gaan met ‘Generatiemanagement’ met als doel het behoud van hun medewerkers. Sociale processen, zoals manieren van samenwerken, leiden en besturen of de wijze waarop men communiceert en besluiten maakt, hebben een houdbaarheidsdatum. Deze processen moeten dus af en toe vernieuwd of geüpdatet worden. Het vast blijven zitten in een (achterhaald) sociaal proces na het verstrijken van zijn houdbaarheidsdatum kost een werknemer steeds meer ‘werkenergie’ en dat is schadelijk voor een organisatie. Een gevolg hiervan is namelijk o.a. de uitstroom van personeel. Toch is die houdbaarheidsdatum en de mogelijkheid van updaten in veel organisaties nog een blinde vlek. Ze laten ‘de melk zuur worden’, terwijl er al verse melk binnenstroomt en dat is natuurlijk zonde. Aart Bontekoning is specialist op het gebied van generatie-diversiteit binnen organisaties: “Jongeren die met een frisse blik het werkveld betreden zien vaak snel wat er gedateerd is en dragen de updates bij zich. Toch wordt die kwaliteit van jongeren veel te weinig benut, met als gevolg dat die verouderde processen voortwoekeren en het herhalen steeds meer werkenergie wegneemt bij alle generaties.” Het updaten lukt alleen maar als de oudere generaties hiervoor open staan en dat actief met hun ervaring ondersteunen. Ook in het eigen belang, het houdt ook hen fris en bij de tijd. De toekomst van de ouderzorg is afhankelijk van de jeugdigheid van alle generaties! Jong en oud hebben waardevolle kennis die samengebracht kan worden tot eigentijdse werkwijzen waar men wel energie van krijgt. Aart Bontekoning ontwikkelde een generatietheorie, een unieke onderzoeksmethodiek (video analyse), effectieve interventies en toetste deze. In 2007 promoveerde hij daarop. Via interactieve masterclasses, generatie-onderzoek en optredens met het generatietheater laat Bontekoning zien en ervaren hoe generatiediversiteit kan worden ingezet om als organisatie, afdeling of team fris en ‘bij de tijd’ te blijven en aantrekkelijk te zijn voor jonge en oudere medewerkers en voor cliënten. Bontekoning: “Veel zorgorganisaties zijn gewend om top down te beslissen wat er moet veranderen, terwijl de jongste generaties zelf hebben leren nadenken, thuis en op school. Die hebben vooral managers nodig die hen faciliteren en ervaren collega’s die met hen meedenken. Die verandering dringt ook door tot de oudere generaties, die willen ook meer eigen regie over hun werk. Het dringt ook door tot bestuurders en managers, maar het is nog zoeken hoe je deze nieuwe weg inslaat.” “Alleen ga je sneller, samen kom je verder” Het komende pakweg half jaar gaat Bontekoning met de zes ouderenorganisaties in Noord-Limburg aan de slag, ieder in hun eigen thema. Denk daarbij aan ‘benutten van generatiediversiteit’, ‘eigenaarschap’ en ‘updaten van verouderde cultuurpatronen’. “Geen organisatie is hetzelfde, de ‘puzzel’ en hoe we die gaan oplossen zal daarom ook per organisatie verschillen. Aan het eind van het traject gaan we de uitkomsten met elkaar delen, want wat nu in een organisatie speelt kan volgend jaar een andere organisatie treffen. Daarom is de samenwerking van ZorgConnect ook zo’n goede ontwikkeling.” Vindt Bontekoning. Meer weten over het project Generatiemanagement of over Aart Bontekoning?

Naast vergrijzing en minder instroom van jongeren is ook de uitstroom van medewerkers die kiezen voor een baan buiten de zorg een van de redenen dat deze sector te maken krijgt (en vaak al heeft) met een tekort aan personeel. Het switchen naar een andere sector heeft vaak te maken met het verliezen van ‘werkenergie’. Reden voor zes Noord-Limburgse ouderenzorgorganisaties om gezamenlijk aan de slag te gaan met ‘Generatiemanagement’ met als doel het behoud van hun medewerkers, één van de vijf thema’s die centraal staan binnen ZorgConnect. Uit onderzoek bij het IZZ blijkt bijvoorbeeld dat jongeren steeds meer psychische zorg gebruiken en aangeven het werk in de zorg steeds vaker psychisch belastend te vinden. Ook lopen ze vaker tegen emotionele uitputting aan. Het thema generatiemanagement raakt naast het thema behoud ook thema’s als verzuim en schadereductie. Binnen dit thema generatiemanagement gaat ZorgConnect samenwerken met Aart Bontekoning. Via interactieve masterclasses, generatie-onderzoek en optredens met het generatietheater laat Aart zien en ervaren hoe generatiediversiteit kan worden ingezet om als organisatie, afdeling of team fris en ‘bij de tijd’ te blijven en aantrekkelijk te zijn voor jonge en oudere medewerkers en voor cliënten. In zijn aanpak zijn de volgende thema’s geïntegreerd: benutten van generatiediversiteit, eigenaarschap, reflecteren op het ‘hier en nu’, updaten van verouderde cultuurpatronen, doen wat werkenergie opwekt (concretisering van duurzame inzetbaarheid) en de evolutie van ons gedrag. Resultaat: Bontekoning ondersteunt organisaties om de kracht van generatie-diversiteit te benutten. Door middel van dialoog sessies met medewerkers, ondersteuners en MT  wordt bepaald wat belangrijk is voor de agenda van de toekomst voor iedere organisatie. De onderwerpen kunnen divers zijn: positieve gezondheid, teamsamenwerking, werkgeluk, werkenergie etc. Door als samenwerkingsverband samen af te trappen én te evalueren kan er geleerd worden van de opgedane ervaringen in iedere organisatie.  Het verwachte resultaat is dat dit bijdraagt aan behoud van medewerkers op vrijwel alle thema’s die benoemd zijn in het onderzoeksrapport; eigen regie en aandacht, vitaliteit en duurzame inzetbaarheid.  Tijdlijn:   Mei 2021 Inventarisatie welk thema iedere organisatie mee aan de slag wil. Er wordt ook gekeken naar onder andere de leeftijdsopbouw in iedere organisatie. Juni 2021 Een gezamenlijke aftrap met, een vertegenwoordiging van, alle organisaties. Een introductie op generatiemanagement en met welk thema iedere organisatie aan de slag gaat. Juli-augustus 2021 Millennial scan per organisatie; een onderzoek-sessie van 1 uur met 7 tot 9 millennials die een top 5 maken van wat bij hen de meeste werkenergie wegneemt en wat bij hen de meeste werkenergie opwekt. September 2021 Bijeenkomst voor alle geïnteresseerden in de organisaties met uitleg over generatiemanagement. Juni-oktober 2021 In iedere organisatie vinden 5-6 dialoogsessies plaats rond het gekozen thema en wordt een aanzet gemaakt naar een beweging de goede kant op. November 2021 Een gezamenlijke evaluatie waarin de opbrengsten gedeeld worden en gesproken wordt hoe dit thema in iedere organisatie verder opgepakt gaat worden.   Meer weten over Aart Bontekoning en Generatiemanagement? Wij interviewden Aart en schreven er een artikel over.